Dit weekend was ik in Berlijn voor een verlate vakantie. Nou heb ik het richtingsgevoel van een dementerende postduif, dus vandaar dat ik altijd een reisbegeleidster zoek met een biologisch ingebouwd navigatiesysteem. Ikzelf neem met alle plezier de taalkundige barrière voor mijn rekening. Zeker in dit geval, want Fries lijkt heel erg op Duits, hoor ik van iedereen die mijn Friese spraakkunsten niet thuis kan brengen. Handig.
Maar in Duitsland vinden ze dat Fries helemaal niet lijkt op Duits. Geloof mij, daar kom je nergens met je 'bûter, brea en griene tsiis'. Ha, dacht ik, komt dat even goed uit. Het voordeel van een taal spreken die nauwelijks iemand verstaat, is namelijk dat nauwelijks iemand je verstaat. Alsof je een geheimtaal beheerst die slechts door een selecte groep wordt gebruikt. Een soort morse code waarmee je bovendien alles en iedereen kunt becommentariëren zonder dat je het risico loopt dat iemand je verstaat. Dacht ik.
De kans dat je een Fries tegenkomt op vakantie is exact 0,005 procent. Dat heb ik statistisch uitgerekend aan de hand van de kansberekening dat je een Japanner tegenkomt. Die kans is namelijk 100%, weet ik uit eigen ervaring. Van Japanners heb je er 127,3 miljoen. Van Friezen nog geen 650.000. Beetje delen en vermenigvuldigen en je komt op 0,005 procent. Ik weet niet of deze berekening volledig hout snijdt, maar de uitkomst past in mijn verhaal en daar gaat het om, aldus Diederik Stapel.
Nul komma nul nul vijf procent dus. En tóch weten wij Friezen op onnavolgbare wijze werkelijk overal op te duiken.
Neem Berlijn. Nietsvermoedend stapten we zaterdagavond de lift in. Ik waagde me aan een lied, zoals ik vaker doe bij te veel alcoholinname. "Kenst dat ferske?" vroeg ik de reisbegeleidster. "Jawol hear", antwoordde een man achter ons. Tadaa. Aldehaske meets Aldegea midden in een lift in Berlijn.
Bewijsstuk twee. Een klasgenoot van de Pabo was op vakantie in Waipoua Forest, Nieuw Zeeland. Na een lange reis poseerde ze trots bij de oudste en grootste Kauriboom voor een foto. "Sa kin it wol", knikte ze toen de fotograaf het resultaat toonde. "Ja, kin it sa?" hoorde ze plots. U raadt 't al: Friezen. Op meer dan 18.000 kilometer van de Friese beschaving ontmoetten Terherne en Gorredijk elkaar.
Vraag een Fries of 'ie op vakantie een provinciegenoot is tegengekomen en het antwoord is vrijwel altijd 'ja'. In tegenstelling tot mijn wiskundige berekening is de kans dus vrij groot dat ook ú ons tegenkomt op uw volgende vakantie. En aangezien wij niet zoals Japanners een telelens dragen, kunt u daar best even van schrikken. Daarom geef ik u alvast één tip om een Fries te herkennen.
We beginnen iedere zin met 'Nou zie..' en eindigen standaard met 'Hih?' Nou zie, dan weet u het wel, hih?
