Stel je bent boer en je houdt het hoofd niet langer boven water. Dan kun je je toch niet voorstellen dat de bank roept: "Morgen voor drie uur 's middags moet de stal schoon zijn. Alle honderd dieren eruit. Maakt ons niets uit waar je ermee naartoe gaat, maar om drie uur staat er geen koe meer op stal." Of je hebt een supermarkt en je gaat failliet. Dat de bank zegt: "Morgen om drie uur is de hele winkel leeg. Geen blik sperziebonen staat nog in de schappen." Dat zou toch raar zijn. Maar zo gaat het wel in de zorg.
Afgelopen week gingen er vier ziekenhuizen failliet. Het ging om de IJsselmeerziekenhuizen in Emmeloord, Lelystad en Dronten en het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam. Allemaal hoorden ze bij de zogenoemde MC Groep, die kopje onder ging. De rechter sprak donderdag definitief het faillissement uit. Dat nieuws kwam hard aan bij alle werknemers. Maar wat nog veel harder aankwam, was het bericht dat het Slotervaart in Amsterdam in 24 uur tijd alle patiënten moest wegwerken.
Een dag en nacht de tijd om vijftig patiënten te verplaatsen naar een andere plek. Als je er over nadenkt is het idioot. Ambulances en taxi's reden af en aan om iedereen te vervoeren. Patiënten kregen pas in de taxi te horen waar ze naartoe gingen. Ondertussen wisten patiënten thuis niet of de afspraken op de poli voor die dag wel of niet doorgingen. De telefoon stond roodgloeiend. Huilende verpleegkundigen, een stoep vol met mensen van de pers en patiënten die witheet waren.
Als ik dit zo typ, zou het zo het scenario van een nieuwe Hollywoodfilm kunnen zijn. Een film over een ziekenhuis waar een dodelijk virus uitbreekt, waardoor iedereen in minder dan 24 uur tijd geëvacueerd moet worden. Lukt dat niet dan gaat de hele wereld ten onder. Zoiets. Maar niks geen dodelijk virus in Amsterdam; waar het hier om gaat, is geld. Keiharde euro's.
Wanneer je er over nadenkt, is het toch van de gekke dat ziekenhuizen commerciële organisaties zijn. Dat ze onderling met elkaar moeten concurreren op het geven van de beste behandelingen. Voorstanders van deze marktwerking roepen: 'Ja, maar zo krijg je dus wel dat alleen de beste ziekenhuizen overblijven." Zal zo zijn, maar het betekent tegelijkertijd dat kleine ziekenhuizen verdwijnen. Die hebben simpelweg niet het budget om met de grote concurrenten de strijd aan te gaan.
In Friesland zagen we dat bij ziekenhuis De Sionsberg gebeuren, dat in 2016 failliet ging. En dus moeten patiënten in de regio boven Dokkum voor zorg steeds verder reizen. Dat geldt nu ook voor alle mensen in de Flevopolder. Prima wanneer dat voor een ingewikkelde knieoperatie is, maar niet wanneer je aan het bevallen bent of acuut hulp nodig hebt.
Als je het mij vraagt had de overheid de zorg nooit uit handen moeten geven aan commerciële partijen. Het is fout om toe te zien hoe er winst gedraaid wordt op een ziekenhuis. Want we weten allemaal: wanneer er geld in het spel is, gaat dat ten koste van de goede zaak. Dat is menseigen: geld verandert je. Of je nou wilt of niet, uiteindelijk kiest iedereen voor het meest gunstige financiële plaatje.
Een ding is ons de afgelopen week wel heel pijnlijk duidelijk geworden: geld is tegenwoordig het dodelijke virus uit de Hollywoodfilm. We zien nu wat er van die marktwerking in de zorg komt. Niet patiënten staan meer centraal maar centen. En wij patiënten betalen uiteindelijk de rekening.
