Donald Trump belooft iedereen een nieuwe afwasmachine wanneer hij wordt herkozen. Ik las het bericht vorige week en het eerste dat in me opkwam was ‘fake news’. Maar bij Trump weet je zoiets nooit helemaal zeker. In zijn bijzondere brein zou een betere afwasmachine ook zomaar betiteld kunnen worden als geniaal idee. Zoek op internet naar verkiezingsbeloften van Trump en je komt de meest bijzondere hersenspinsels tegen. Vraag is en blijft uiteraard of die berichten ook allemaal kloppen.
Vorige week kwam de oudste van tien jaar met haar iPad bij ons op de bank zitten. Ze wilde graag een experimentje doen, dat ze zojuist in een DIY-filmpje had gezien. Daarbij moest je een ei nat maken, er met een batterij overheen wrijven, vervolgens het ei in een glas water doen en daar allerlei ingrediënten aan toevoegen. Na flink roeren maakte het ei plaats voor de opgewreven batterij. Nog een minuutje wachten en - tadaaa! - je had je eigen iPod gemaakt.
Flauwekul uiteraard, maar toch was het de moeite van het proberen wel waard, vond ze. Het zou immers zomaar het geheime recept kunnen zijn voor een iPod. We hebben uitgelegd dat lang niet alles wat je in een filmpje ziet ook daadwerkelijk zo is. Op school hadden ze daar ook al les in gehad, vertelde ze. Daar krijgen ze lessen Mediawijsheid, waarin ze leren wat waar en niet waar is. En ook wat je online wel en niet kunt zeggen. En dat blijkt hard nodig.
Het Jeugdjournaal haalde afgelopen week een poll offline over het vuurwerkverbod. Kinderen mochten hun mening geven over het plan om knalvuurwerk en vuurpijlen te verbieden. Daar werd massaal gehoor aan gegeven. Honderden reacties kwamen binnen van kinderen die dat flauwekul vonden. En het bleef niet bij dit ene woord. Het ging veel verder. Zo ver zelfs, dat de redactie van het Jeugdjournaal de poll offline moest halen. Dat was in de historie nog niet eerder gebeurd.
En het zijn niet alleen kinderen die niet weten hoe ze zich online dienen te gedragen, blijkt wel uit de actie van RTV Noord. Op de Grote Markt in Groningen droegen ze alle onfatsoenlijke reacties voor die ze op Facebookberichten hadden gekregen. Het ene bericht was nog racistischer dan het andere. Lekker raggen en schelden, heerlijk.
Wij hebben de kids thuis nog maar eens uitgelegd dat alles wat je online set, uiteindelijk te herleiden is. Denk dus drie keer na voordat je iets post. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, wanneer je tien jaar bent, is zoiets lastig te overzien. Hoe zou een berichtje op Facebook of een filmpje op TikTok later voor problemen kunnen zorgen? Dat is dan toch al lang weer weg? Nee dus.
Ik lees met groeiende verbazing alle berichten over jeugd die met messen rondloopt, mensen bedreigt, mishandelt of overvalt. Al die ouders zullen zich kapot schrikken wanneer de politie met hun kroost voor de deur staat. 'Het zal je kind maar wezen', denkt heel Nederland besmuikt. Maar ondertussen is het goed om even bij jezelf te rade te gaan: weet jij eigenlijk wat je kind allemaal uitvreet? Offline, maar vooral ook online?
