Voor een ondernemersmagazine ben ik geregeld op pad om interviews te houden met ambitieuze Friese ondernemers. Van een tandtechnicus tot een wijnimporteur, ik vraag ze het hemd van het lijf. Normaal ben ik als schrijver degene die de vragen stelt, maar vorige week werd ik door één van de ondernemers gevraagd wat míjn werk nou zo mooi maakt. 'Wat vind jij zo leuk aan taal', vroeg hij nieuwsgierig. Ik moest er even over nadenken, maar had al snel een antwoord. Het mooiste aan taal is miscommunicatie.
Taal heeft zoveel aspecten in zich, dat er altijd wel iets mis gaat. Allereerst ben je afhankelijk van goede spelling. Een woord goed schrijven is soms nog een hele uitdaging. Zo is er bij supermarkt Jumbo Saté Baby met stok te krijgen. Baby met een y in plaats van babi met een i. Krijg je toch een raar beeld van zo'n satéstokje. Zeker wanneer het ook nog blijkt te gaan om plofbaby's.
Naast spelling is ook grammatica voor sommige schrijvers nog een hele opgave. Om te beginnen met de punten en komma's. Een tijdje geleden hadden wij bij Omrop Fryslân een rondleiding, waarbij één van de gasten onwel werd. In het Fries noemen we dat 'net goed wurde'. Gelukkig werd de dame in kwestie vakkundig geholpen door de BHV. Maar niet veel later stond op intranet te lezen: 'Frou wurdt net goed holpen troch de BHV'. Een heel andere boodschap dan 'Frou wurdt net goed, holpen troch de BHV'. Zo ziet u maar weer, een komma kan van levensbelang zijn.
Daarnaast kunnen woorden ook nog een dubbele betekenis hebben. Semantiek noemen taalkenners dat. Het mooiste semantiekvoorbeeld dat ik ooit van een oud-klasgenoot hoorde was toch wel de keurige zin: 'Ik wil ook wel eens serieus genomen worden'. Het leverde hem tijdens de les echter een regelrecht retourticket naar de kantine op.
Tot slot heb je als schrijver ook nog te maken met de mindset van je lezer. Een lezer leest wat 'ie wil lezen. Zo ken ik een lieve oude meneer, die voor zijn vrouw een boek kocht in de winkel. Zijn vrouw was gek van borduren - of zoals we hier in Friesland zeggen 'bedure'. En laat hem nou toevallig tegen een boek aanlopen met de titel 'Gezellige beduurtjes'. Thuis haalde zij het boek nieuwsgierig uit het cadeaupapier, sloeg de eerste pagina open en kleurde toen knalrood. Wat bleek? Gezellige beduurtjes waren eigenlijk 'gezellige bed uurtjes'. Naaien, maar dan anders.
Kijk, van dit soort grappige miscommunicatie situaties word ik blij. Met taal kan je boodschap precies zijn doel treffen, maar soms ook net iets voorbij schieten. En dat maakt taal voor mij zo interessant. Miscommunicatie, het heeft mij al heel wat gezellige beduurtjes opgeleverd.
