Het kan niemand in Friesland zijn ontgaan dat koning Willem-Alexander en koningin Maxima onze provincie afgelopen donderdag met een bezoek vereerden. Naast tal van organisaties en bedrijven brachten ze ook een bezoek aan een middelbare school in Drachten om een Friese les te volgen. Dit bezoek was niet zomaar lukraak bedacht. Nee, het koninklijke paar wilde zich laten informeren over de toekomst van Friesland. En daar speelt onze taal uiteraard een hoofdrol in.
Een dag voordat het koninklijk paar op bezoek kwam, was Aant Jelle Soepboer te gast in de studio van Omrop Fryslân. Hij deed een dringende oproep aan alle Friezen om niet langer zo nonchalant om te springen met de Friese taal. Om onze taal een toekomst te geven, zet hij zich in om het schoolvak Fries op middelbare scholen te verbeteren. "Het moet een volwaardige, moderne taal worden", pleitte hij.
Daar sluit ik me volledig bij aan. Tegelijkertijd steekt het me ook dat we de toekomst van onze taal in handen leggen van docenten. Alsof het daardoor niet langer ons pakkie-an is. Hier, red onze taal. Het past echter wel in de trend om steeds meer belangrijke taken af te schuiven op het onderwijs.
Neem het schoolzwemmen, jarenlang een schooltaak. Toen een aantal scholen het besluit nam om hiermee te stoppen, riepen ouders moord en brand dat hun kinderen dan in gevaar kwamen. Zelf met het kroost naar zwemles was kennelijk geen optie. Dat uurtje chloordampen snuiven achter plexiglas is veel te veel gevraagd van menig drukbezet ouder.
Gezond eten: nog zo'n afschuiftaak. Met het invoeren van het continurooster blijven kinderen tussen de middag op school voor de lunch. Die moet gezond zijn, roepen ouders. De school moet voor vers fruit zorgen en niet te vergeten een glas volle melk. Dat er diezelfde avond een kant-en-klaar pizza in de oven wordt geschoven omdat pa en ma het te druk hebben voor het bereiden van een voedzame maaltijd, doet er vervolgens niet toe.
Tel daar vanaf nu de toekomst van onze Friese taal bij op. Docenten moeten onze kids Fries bijbrengen, zodat wij thuis hooghollands tegen ze kunnen praten. Want dat doen steeds meer Friese ouders. Onder het mom van: dat is beter voor de algemene ontwikkeling boycotten ouders massaal het Fries.
Vorig jaar nog stond ik met een collectebus in Drachten bij zo'n boycotfamilie aan de deur. Een jongetje van acht deed open. Nadat ik mijn welbekende 'wil je ook geld geven voor de hartstichting'-vraag had gesteld, antwoordde hij het nog welbekendere 'even aan mijn moeder vragen’-antwoord.
Moeders was in twee tellen bij de deur. Zij sprak Fries met me, terwijl de communicatie zich binnenshuis in het Nederlands voltrok. Nederlands met een enorm accent, dat wel. Waarom? Ben je zo bang dat je kind een accent krijgt? Lekker zo doorgaan dan, met je hokkietokkie Nederlands. Praat gewoon Fries trut, wil ik dan wel roepen. Maar ik doe het nooit.
Precies hier ligt de het antwoord op de vraag of de Friese taal nog toekomst heeft. Niet wanneer we als moeders onze moedertaal weigeren door te geven. Dan wordt het net zo’n dode taal als latijn of gotisch. Dus bij deze een oproep aan alle Friese memmen waar ook ter wereld. Gebruik je taal. Zorg dat het geen schoolvak wordt op maandagmiddag en vrijdagochtend, maar een taal die je iedere dag gebruikt. Dan ben ík in ieder geval de koning te rijk.
