Stel je voor: je werkt eerst in je imponerende uniform bij Schiphol als bewaker en zomaar ineens sta je de boel te coördineren bij de winkelkarretjes van de Appie. De coronacrisis slaat werkelijk in alle sectoren toe en vraagt van ons om te roeien met de riemen die we hebben. In Friesland hebben we daar een mooi gezegde voor: 'Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan'. Een uitdrukking die hoog nodig coronaproof gemaakt moet worden.
Vorige week dinsdag zat heel Nederland in spanning voor de buis toen Mark Rutte de nieuwe strengere maatregelen bekend maakte. Op het moment dat bleek dat we nog steeds met dertig mensen in één ruimte mogen zijn, haalden we als muziekvereniging opgelucht adem. We waren uitgegaan van the worst case scenario: een totale lockdown. Maar wat bleek: we mochten gewoon door tetteren.
Toch hebben we besloten om de komende weken onze fanfarerepetities af te blazen. Niet omdat we niet mogen, maar omdat het ons beter lijkt van niet. Laten we vooral nu ons gezonde verstand gebruiken en verantwoordelijkheid nemen. Of zoals Mark het verwoordde: 'Alles wat kan, moet niet'. Precies daar ligt de sleutel tot succes van deze nieuwe lockdown.
We moeten af van de oerdrift om alles in ons leven zo veel mogelijk bij het oude te willen laten. We moeten niet langer op het randje balanceren van wat wel en niet mag. Laten we nu voor de zekerheid even de veilige route bewandelen. Want juist doordat we iedere keer de grenzen opzoeken en daar net een stapje overheen zetten, is ons leven opnieuw ontspoord.
De grootste slachtoffers van onze hang naar vrijheid zijn de horeca en de cultuursector. Terwijl juist die beide sectoren er alles aan hebben gedaan om ons voor die afgrond te behoeden. Neem theater De Lawei in Drachten, die bezoekers van een voorstelling op ludieke wijze vraagt om anderhalve meter afstand te houden. En toch verlaten we de zaal na afloop van de voorstelling als een kudde schapen die vrolijk blatend hutjemutje naast elkaar slenteren.
Het ligt dus niet aan de theaters of de kroegen, het is ons eigen gedrag dat moet veranderen. We kunnen van horeca en de cultuursector nog zo veel verlangen, wanneer we niet willen luisteren, heeft het geen enkel effect.
Niet alleen schouwburgen en cafés hebben hier last van. We blokkeren doodleuk het winkelpad in de supermarkt om uitgebreid een gesprek met een goede kennis te voeren. We weigeren mondkapjes te gebruiken totdat het juridisch écht verplicht is. En we werken het liefst allemaal op kantoor, omdat thuiswerken zo ongezellig is.
Ook ik maak me schuldig aan dit soort overtredingen. Ik ga absoluut niet vrijuit. Maar ik denk dat we met elkaar een andere instelling moeten kweken. In plaats van 'Als het niet kan zoals het moet', zou er voortaan maar een tegeltje met 'Als het niet moet, dan kan het beter niet' bij ons allemaal op de schoorsteenmantel moeten staan.
