Ga lekker zelf in je kracht staan. Een fantastische titel voor een boek. Ik zag de bundel van Japke-d Bouma twee weken geleden in de boekhandel liggen. Het gaat over alle managementtermen en clichés die iedere dag op een gemiddelde afdeling rondvliegen. Ik heb het boek meegenomen als Sinterklaascadeautje voor onze marketing- en communicatie afdeling bij NHL Hogeschool. Want ook daar flapperen m'n oren af en toe.
Een kleine schets om een idee te krijgen wat er voorbij komt aan krachttermen. Laten we beginnen met 'je rol pakken', wat simpelweg betekent dat je doet wat je moet doen. In mijn geval dus teksten schrijven. Dan hebben we het prachtige 'iets tegen je aanhouden', wat zoveel betekent als 'kijk er even naar'. Nog zo'n mooie: 'in de lucht komen', wat niets meer of minder is dan even reageren. En tot slot het poëtische 'houd me maar in de loop', waarbij het woord loop op z'n Engels uitgesproken dient te worden. Betekent heel simpel: houd me op de hoogte.
Ga een dag op onze afdeling zitten en je kunt er een boek mee vullen. Voor de grap heb ik een week lang alle woorden en termen genoteerd. Van 'invliegen, aanvliegen en aanhaken' tot 'het net ophalen, aan bomen schudden en terugkoppen'. En dat is dan nog de keurige categorie. Je hebt ook het plastischer genre, waarin alles een fijne dubbelzinnige betekenis heeft. 'De doelstelling opharden', 'iets inmasseren' en uiteraard het welbekende 'vruchtbare overleg'.
Maar de meest schunnige hoorde ik afgelopen week. Tijdens een overleg over een tekst zei één van de aanwezigen: 'Ik vind dat je heel dicht tegen de kern aanschurkt'. Jakkes. 'Tegen de kern aanschurken' doet me aan heel andere dingen denken. Zaken die niets met tekstschrijven te maken hebben. Hij bedoelde het overigens heel netjes. Tegen de kern aanschurken is dat je de juiste toon en boodschap bijna te pakken hebt.
Intussen ben ik de meeste termen al redelijk gewend. Sterker nog: ik begin ze zelf ook te gebruiken. Zo hoorde ik mezelf laatst vragen: 'Hé, wie is hier eigenlijk in de lead?' Terwijl ik het zei, realiseerde ik me dat ook ik dader ben van de verengelsing van onze taal.
Want dat is wat we doen. We vervangen Nederlandse woorden bewust voor een chiquere Engelse variant. Zo behalen wij geen doelen meer bij ons op de afdeling, maar 'milestones'. En hadden we het vroeger over klantcontact, tegenwoordig zijn het 'customer journeys'. Exact hetzelfde, maar dan uit een boekje.
Ik ben niet de enige die dit opvalt. Er is zelfs al een spel uitgevonden, dat je met collega's kunt spelen: bullshit bingo. Hoor je in een vergadering of overleg een term voorbij komen die op jouw kaart staat, dan mag je 'm wegstrepen. En bij een volle kaart roep je uit volle borst 'Bullshit!'
Best grappig, maar het gevaar is dat we straks ook buiten de afdeling niet meer normaal kunnen praten over ons werk. Dat ik mijn oma bij een verjaardag spam met termen als 'corporate communication' en 'benchmarken', waarna zij afhaakt omdat ik niet in normaal Nederlands kan uitleggen wat ik eigenlijk iedere dag doe.
Ik stel dan ook voor om binnenkort een heidag aan dit thema te wijden. Niet in een of ander fancy inspiratieoord in de Randstad met verse smoothies en muntthee, maar gewoon in het dorpshuis van Twijzelerheide. Daar zit een jury klaar die bij ieder bullshit woord op een rode knop drukt. Degene die het woord heeft gebruikt, is verplicht het in begrijpelijke taal te zeggen. Een Twijzelerheidag; het zou voor heel wat afdelingen een verademing zijn.
Misschien moet ik dit plan straks maar eens zacht in de lijn laten landen.
